Định nghĩa của từ meritocracy

Thuật ngữ "meritocracy" được nhà xã hội học người Anh Michael Young đặt ra trong tác phẩm châm biếm năm 1958 của ông "The Rise of the Meritocracy", được xuất bản trên tạp chí The Universities and left-Review. Bài viết khám phá khả năng tồn tại một xã hội mà thành công và cơ hội chỉ dựa trên thành tích hoặc khả năng có thể đo lường được, thay vì các yếu tố khác như giai cấp, chủng tộc hoặc đặc quyền. Young sử dụng thuật ngữ này như một lời chỉ trích về xu hướng mới nổi là lựa chọn cá nhân dựa trên trí thông minh và thành tích học tập, mà ông coi là mối đe dọa tiềm tàng đối với bình đẳng xã hội. Ông lập luận rằng một hệ thống như vậy sẽ chia xã hội thành một nhóm tinh hoa trí thức, những người mà thành công của họ phụ thuộc rất nhiều vào nền giáo dục ban đầu của họ, và những người còn lại sẽ bị bỏ lại phía sau do thiếu nguồn lực hoặc cơ hội. Tuy nhiên, thuật ngữ này nhanh chóng trở nên phổ biến và được các nhà tư tưởng như nhà lý thuyết giáo dục Michael Sandel áp dụng, người coi chế độ trọng dụng nhân tài là một cách thúc đẩy sự di chuyển xã hội và khen thưởng cho sự chăm chỉ. Mặc dù vậy, khái niệm này đã bị chỉ trích vì duy trì bất bình đẳng xã hội và tạo ra văn hóa thi cử, nơi thành công chỉ được đo lường bằng điểm số và điểm thi. Theo cách sử dụng phổ biến, "meritocracy" hiện đề cập đến một hệ thống mà các cá nhân vươn lên vị trí cao nhất dựa trên thành tích hoặc năng lực, thay vì các yếu tố khác như chế độ gia đình trị hoặc thiên vị. Tuy nhiên, cuộc tranh luận về lợi ích và hạn chế của một hệ thống như vậy vẫn tiếp tục, với nhiều người đặt câu hỏi liệu nó có thực sự thúc đẩy công lý xã hội và bình đẳng cơ hội hay không.