không biến cách
/ˌʌnɪnˈflektɪd//ˌʌnɪnˈflektɪd/The term "uninflected" is used to describe a language that does not change its word forms to indicate grammatical features, such as tense, number, or gender, in contrast toinflected languages like French or German that explicitly modify their words based on these features. The word "uninflected" is derived from the Latin prefix "un-" meaning "not" and the Middle English word "inflected" coming from the Latin "inflictus" meaning "struck upon." The use of "uninflected" to denote a language that does not exhibit inflection goes back to the 16th century, when scholars began to categorize and compare different languages based on their grammatical characteristics. In linguistics, understanding the presence or absence of inflection is deemed essential to understanding the structure of any given language.
Trong tiếng Bắc Âu cổ, danh từ thường không biến cách, nghĩa là dạng của chúng không thay đổi để chỉ ra các đặc điểm ngữ pháp như số hoặc cách. Ví dụ, "bók" vừa là dạng số ít vừa là dạng số nhiều của từ "book".
Apache là một ngôn ngữ không biến cách, có nghĩa là các từ không thay đổi dựa trên các đặc điểm ngữ pháp như số, thì hoặc ngôi. Câu "c'ihan come yik'iighani" trong tiếng Apache có thể dịch thành "cô ấy sẽ đến hôm nay" và "họ sẽ đến hôm nay".
Không giống như nhiều ngôn ngữ gốc Latin, tiếng Maya là ngôn ngữ không biến tố. Điều này có nghĩa là cùng một từ, chẳng hạn như "ajaw" (có nghĩa là "vua"), được sử dụng bất kể trường hợp ngữ pháp hoặc số.
Tiếng Navajo nổi tiếng là không biến cách, với các từ vẫn nhất quán trong các vai trò ngữ pháp khác nhau. Ví dụ, từ "nííñii" có thể có nghĩa là "bạn (số nhiều là đang đi" hoặc "họ đi".
Trong tiếng Esperanto, danh từ, tính từ và động từ vẫn giữ nguyên biến tố, khiến nó trở thành ngôn ngữ tương đối dễ học. Ví dụ, câu "Vi kisas ilin" có nghĩa là "Bạn hôn anh ấy" và "Bạn hôn họ".
Từ "cá" trong nhiều ngôn ngữ bản địa ở Bờ biển Tây Bắc Thái Bình Dương, chẳng hạn như tiếng Haida và Tlingit, không có biến tố, vì vậy câu "Chúng tôi bắt cá" và "Họ bắt cá" đều là "Námgís q'úng".
Trong tiếng Miwok, danh từ không biến cách, nghĩa là chúng không thay đổi để chỉ ra các đặc điểm ngữ pháp như số hoặc cách. Câu "Joonak deej joonooj-ma" trong tiếng Miwok có thể dịch thành "Con chó của tôi đang chơi" và "Những chú chó của chúng tôi đang chơi".
Từ "phụ nữ" trong nhiều ngôn ngữ châu Phi, chẳng hạn như tiếng Hausa và tiếng KiSwahili, không biến cách, nghĩa là nó được sử dụng bất kể các đặc điểm ngữ pháp như số hoặc cách. Ví dụ, "Ina" trong tiếng KiSwahili vừa là "người phụ nữ" vừa là "những người phụ nữ".
Trong